"Bolka" nie można było pominąć

Treść

"Encyklopedia Solidarności" to największy w ostatnich latach projekt dokumentacyjno-badawczy, dotyczący dziejów antykomunistycznej opozycji z lat 1976-1989. Jej pierwszy tom, który powstał we współpracy Instytutu Pamięci Narodowej, Stowarzyszenia "Pokolenie" i Oficyny Wydawniczej Volumen, trafi na półki księgarskie w przyszłym tygodniu. Wśród ponad 1100 biogramów jest także sylwetka Lecha Wałęsy, zawierająca informację, że był on zarejestrowany przez SB jako TW "Bolek". Historycy podkreślają, że taki fakt jest zapisany w archiwach IPN i nie można było go pominąć.
"Encyklopedia Solidarności" dedykowana jest zmarłym w katastrofie samolotu rządowego Tu-154M pod Smoleńskiem: prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu, prezesowi IPN Januszowi Kurtyce oraz Tomaszowi Mercie, Andrzejowi Przewoźnikowi, Sławomirowi Skrzypkowi i Władysławowi Stasiakowi, bez których, jak napisano na pierwszej stronie, "Encyklopedia Solidarności nie ukazałaby się". W skład I tomu wchodzi 1130 biogramów i haseł napisanych przez 170 autorów. Wśród opublikowanego materiału znalazły się biogramy nie tylko członków NSZZ "Solidarność", ale także ruchów społecznych i politycznych, które wpisały się w historię naszego kraju. - "Encyklopedia Solidarności" to ogromne przedsięwzięcie. Kryterium doboru osób do biogramów nie było proste. Ktoś, kto do 13 grudnia 1981 roku pełnił funkcje w NSZZ "Solidarność" powyżej pewnego szczebla, automatycznie był lokowany w encyklopedii. Jednak po wprowadzeniu stanu wojennego, przez całe lata 80. XX wieku, opozycja działała w konspiracji, siłą rzeczy trzeba było tutaj dokonywać pewnego wyboru, który zawsze jest wyborem arbitralnym - powiedział dr hab. Antoni Dudek z IPN, wchodzący w skład Rady Naukowej "Encyklopedii Solidarności". - To nie jest wyłącznie encyklopedia "Solidarności", jej podtytuł brzmi: "Opozycja w PRL 1976-1989". Staraliśmy się więc szeroko uwzględnić w niej różne nurty, poglądy, postawy, jakie dotyczą tamtego czasu - podkreślił Dudek.
Hasła i biogramy zamieszczone na stronach "Encyklopedii Solidarności" opracowane zostały na podstawie kilkudziesięciostronicowej ankiety, która powstała we współpracy z Polskim Towarzystwem Socjologicznym. Zebrany materiał został skonfrontowany z materiałami archiwalnymi IPN. - Ankiety, na podstawie których powstały biogramy, będą w przyszłości - w moim przekonaniu - jednym z najważniejszych źródeł do badań nad ludźmi "Solidarności". Można dowiedzieć się z nich, skąd pochodzili, jaka była ich droga do opozycji, jak się potoczyły ich losy po roku 1989 - zaznaczył Dudek. Przy wszystkich postaciach, których biogramy znajdują się w encyklopedii, zawarta została informacja o tym, czy zajmowała się nimi Służba Bezpieczeństwa, a jeśli tak, to w jakim charakterze. Z tego też względu w biogramie Lecha Wałęsy odnotowany został fakt, że został on zarejestrowany jako tajny współpracownik "Bolek" w latach 1970-1976. - To jest fakt. Podaliśmy informację, która obiektywnie istnieje w archiwum IPN - podkreślił Dudek. Doktor Łukasz Kamiński z IPN, jeden z redaktorów "Encyklopedii", zwrócił jednak uwagę na fakt, że byłoby bardzo źle, gdyby publikacja "Encyklopedii Solidarności" wywołała tylko falę rozważań o przeszłości Lecha Wałęsy. - Ta publikacja to pomnik, który chcieliśmy postawić tysiącom ludzi, którzy walczyli o wolną Polskę, a o których jakby nieco zapomniano - podkreślił Kamiński.
W ciągu najbliższych dwóch-trzech lat ma ukazać się w sumie pięć tomów "Encyklopedii Solidarności", które zawierać będą łącznie 5 tys. biogramów, 2,5 tys. haseł encyklopedycznych oraz ponad tysiąc unikatowych fotografii. "Encyklopedia" wydawana jest w tzw. systemie holenderskim, co oznacza, że we wszystkich tomach hasła i biogramy publikowane są od litery A do Z. Dlatego w I tomie są sylwetki Wałęsy, ale także Lecha i Jarosława Kaczyńskich, Bronisława Komorowskiego czy Andrzeja i Joanny Gwiazdów oraz Anny Walentynowicz. Życiorysy osób niezamieszczone w tomie pierwszym znajdą się w kolejnych. Więcej o samym pomyśle powstania encyklopedii, jak również o pracy nad kolejnymi tomami można dowiedzieć się, odwiedzając w internecie stronę: www.encyklopedia-solidarnosci.pl.
Piotr Czartoryski-Sziler
Nasz Dziennik 2010-09-22

Autor: jc